موضوعات و ملاکات حکم در فقه هنر

author

  • محمد جواد فاضل لنکرانی استاد درس خارج حوزه علمیه قم
Abstract:

‌‌در این نوشتار ابتدا درباره لزوم تغییر نگاه به هنر سخن به میان می‌آید که از شکل صرفاً یک ابزار تجمل به‌صورت یکی از ضرورت‌های حیات اجتماعی امروز درآمده است. سپس با قرار دادن فقه هنر در ذیل فقه اجتماعی (نه فقه فردی)، موضوع و ملاکات این بخش از فقه را متفاوت از موضوع و ملاکات فقه تعبدی می‌داند، به‌گونه‌ای که چون بخش عمده فقه اجتماعی غیرتعبدی است، ملاکات احکام آن هم باید استخراج و بر اساس آن نظر دهی شود. در ادامه با اشاره به اینکه برخی از عناوین موجود در روایات، به‌صورت استقلالی مدنظر شارع نبوده است و ذیل عنوان دیگری به نام عنوان «مافوق» واقع می‌شده‌اند که موضوعیت دارند؛ غنا، موسیقی و مجسمه‌سازی نیز از همین شمار هستند. به عبارتی غنا و مجسمه‌سازی اگر ذیل عنوان «لهوالحدیث»، «اضلال عن سبیل‌الله»، «قول زور» و ... قرار گیرد، حرام خواهد بود و فی‌نفسه حرمتی ندارد. کما اینکه نی و بربط و مزمار و سایر آلات نوازندگی هم اگر ذیل عنوان «آلات لهو» واقع شود، حرام است و در غیر این‌ٌصورت همین عناوین حکم حرمت ندارند. هدف از طرح این مباحث، گسترش و تحلیل «روش اجتهاد در فقه هنر» است. در این نوشتار ابتدا لزوم نگاه فقیه به هنر را به‌عنوان ضرورت مطرح و سپس ملاک‌های موجود در فقه هنر را بررسی می­کنیم بعد درباره عناوین مستقل یا عناوینی که زیرمجموعه عنوان دیگری قرار دارند مباحثی را مطرح می­نماییم. به‌مقتضای کار هنری مقاصد گوناگون یا مسئله مزاح و شوخی پیش می­آید لذا فقیه باید در صدور احکام به این نکات توجه کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ملاکات تشخیص موضوعات احکام

در معروض حکم شرعی، مولفه های مختلفی وجود دارد که بررسی معیارها و عوامل موثر در تشخیص آنها موضوع اصلی این رساله است. در فرایند استنباط احکام شرعی، همان گونه که بحث از حکم ضروری است، بحث و بررسی راجع به «معروض یا موضع حکم» و آنجه در تعیین این معروض دخالت دارد نیز اجتناب ناپذیر است. از این رو تعیین معیارها و مراجع معتبر در تشخیص آن مهم و ضروری است. دامنه این تحقیق، اصول و فقه امامی است. رساله حاضر...

15 صفحه اول

پیکره‌بندی موضوعات، عناوین و حوزه‌های معرفتی هنر

در مباحث معرفتی، تبویب و شاخه‌بندی علوم، بحث بسیار مهم و کارسازی است؛ تبویبی که نخستین ‌بار با تقسیم علم به علوم نظری و عملی آغاز شد و در سیر تطور و تحول معانی و علوم، تقسیمات گسترده‌تری را نیز پذیرا شد. جهان هنر نیز به دور و بی‌بهره از این تبویب و تدوین نبود. تبویبی که همچون علوم دیگر با ارسطو آغاز شد؛ زیرا او افزون بر وجه نظر و عمل، وجه دیگری نیز برای انسان قائل شد: وجه ابداع. فن‌الشعر یا...

full text

زمینه‌مندی اجتماعی- فرهنگی موضوعات و آثار در پژوهش‌های تطبیقی هنر

چکیده زمینه و بستر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که آثار هنری بدان تعلق دارند، از عوامل و وجوه مهمی است که اگر در مطالعات تطبیقی هنرها وارد شود و به دقت مورد بررسی قرار گیرد، بر غنای تبیین‌ها و دستاوردهای نظری این نوع پژوهش‌ها خواهد افزود. این دست مطالعات تطبیقی نیز می‌تواند با توجه به خصوصیات نشانه‌گذارانه آثار هنری، به حصول درک بهتر و عمیق‌تری از هنر و فرهنگ ملی، منطقه‌ای، قومی و محلی منجر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1396  issue 10

pages  25- 42

publication date 2018-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023